“Het script voor deze film (Under the Sun) werd ons van Noord-Koreaanse zijde opgelegd. Zij waren ook zo vriendelijk om ons te voorzien van een 24-uurs-escortservice. Zij kozen al onze filmlocaties en bekeken al het materiaal dat we schoten om er zeker van te zijn dat we geen fouten maakten bij het tonen van het leven van een hartstikke normaal gezin in het beste land ter wereld.” Een documentaire die zo begint, heeft mijn aandacht (en nu hopelijk ook die van jou).
Het idee achter de documentaire is even simpel als briljant. Want hoe laat je het leven van gewone mensen zien, als je alleen maar op plekken mag filmen die vertegenwoordigers van de overheid aanwijzen? Hoe geef je de kijkers een beeld van de waarheid, als alle “spontane” gesprekken tussen de hoofdrolspelers tot in detail uitgeschreven zijn? Heel eenvoudig: voor en na de opgevoerde scenes laat je de camera gewoon draaien. (Die beelden moet je dan wel heel goed wegmoffelen als je het mooiste land ter wereld verlaat, maar de documentaire gaat niet in op dat kleine detail.)
Die combinatie van gespeelde tafereeltjes uit het leven van Zin-mi en haar ouders, samen met de beelden van de instructies die zij krijgen, maakt ‘Under the Sun’ de meest surrealistische documentaire die ik ooit gezien heb. Na een tijdje plaatste ik werkelijk óveral vraagtekens bij. Wat is echt, wat is nep, en wat is “alledaags” voor Zin-mi en haar landgenoten?
De onwerkelijkheid (of werkelijkheid?) van de beelden krijgt nog een extra zetje door het gruwelijke gebrek aan vreugde en spontaniteit. In de documentaire, die ruim anderhalf uur duurt, heb ik mij maar één keer – heel eventjes – iemand oprecht zien lachen. Er komen genoeg feestelijke momenten voorbij in de documentaire, maar die zijn vakkundig ontdaan van al het plezier. De lol is er vakkundig uit gedrild. Dat blijkt ook uit de laatste (onvergetelijke) scene, waarin Zin-mi de opdracht krijgt om aan iets goeds te denken – omdat ze moet stoppen met huilen – waarna het meisje zegt dat ze niets goeds weet.
Kortom: deze documentaire valt absoluut niet onder de noemer “lichte kost”, maar ik ben diep onder de indruk. (En een positieve kanttekening: na het bekijken van deze documentaire, valt alles in Nederland reuze mee. De gemeenteraadsverkiezingen, één doffe ellende? Welnee joh!)
De muziek uit de documentaire laat me trouwens ook niet meer los. Wat een prachtige droefenis…
De documentaire “Under the Sun” is te vinden op Netflix.
Foto: Icarus Films